Mariusz Polański

Krzysztof Ossoliński ambicje miał wielkie. A ich najlepszym materialnym dowodem stał się zamek Krzyżtopór – największa siedemnastowieczna budowla pałacowa Europy. Dziś w Ujeździe, w...

Dotrzeć tam można pociągiem „Przemyślanin”, który pokonuje najdłuższą w Polsce trasę kolejową. Gdzie się wybieramy?

Wszystko zaczęło się od Arpada. To on, spoglądając ze wzgórza na okolicę, rzekł: dzisiaj Bóg obdarza szczęściem ten region. Poszczególne słowa wypowiedziane wówczas przez legendarnego wodza są dziś nazwami miejscowości, które znalazły się w zasięgu jego wzroku. A szczęście padło na Szerencs, bo po węgiersku to właśnie znaczy. Miasteczko niewielkie, z ciekawą historią, stuletnią łaźnią, dobrym jedzeniem, no i z piwniczkami, w których zdegustować i kupić można najlepsze tokajskie wina. Na weekendowy odpoczynek miejsce idealne, tym bardziej że z Tarnowa dojazd tam zajmuje około 4 godzin.

To tu Jan „Kania” Kaniowski uwodził młodziutką Mitzi, tu papuga oberleutnanta Franza von Nogaya obrażała samego Miłościwego Cesarza, stąd wreszcie „dała nogę” międzynarodowa grupa znużonych pierwszowojenną zawieruchą wojaków – no bo tu stacjonowała kompania wartownicza 60. pułku piechoty cesarsko-królewskiej armii. Pamiętamy ich wszystkich z kapitalnej komedii Janusza Majewskiego „C.K. Dezerterzy”, na kanwie powieści Kazimierza Sejdy. Miejscem tych zdarzeń było położone na węgierskiej prowincji miasteczko o nazwie Sátoraljaújhely.

Od Tarnowa to niespełna 100 kilometrów – drogą wojewódzką nr 981 lub pociągiem Kolei Małopolskich, bez przesiadek w 2 godziny 40 minut. Niewielka miejscowość stała się w ostatnich latach prawdziwą turystyczną perełką. Zarówno z uwagi na swoje położenie w sąsiedztwie górskich szlaków i słowackiej granicy, jak i wody mineralne, ogrody biblijne, sensoryczne oraz ciekawą historię, sięgającą początków wieku XIII. O jakiej miejscowości mowa?

Przyszła na świat na początku XIII wieku. Jej matką była Gertruda z Meran – siostra królowej Francji i naszej świętej Jadwigi Śląskiej – a...

„Jak kochać to Rumunkę w Bukareszcie, jak szaleć to w tym czarującym mieście. Jak wypić to z Rumunką w Bukareszcie, ja byłem tam, więc przykład ze mnie bierzcie” śpiewał zachwycony Bukaresztem Tadeusz Faliszewski – pierwszy głos II Rzeczpospolitej.

Do Mielca z Tarnowa jest niespełna 50 kilometrów. Z ronda w Lisiej Górze skręcamy na pierwszym zjeździe, a później prosto drogą wojewódzką – przez Radomyśl Wielki – docieramy do miasta, w którym „rozwijają się skrzydła”.

Bohaterscy obrońcy Węgierskiej Górki, nazywanej także „Westerplatte południa” lub „polskie Termopile”, odwagą i poświęceniem nie ustępowali – znacznie bardziej docenionym przez historię – kolegom, którzy w tym samym czasie walczyli na drugim końcu kraju... A one – pięć żelbetowych gigantów – niemi świadkowie dramatycznych wrześniowych wydarzeń, trwają. Wyłaniają się pośród przepięknych krajobrazów Beskidu Żywieckiego, w zakolu rzeki Soły.

Zapadła noc, ciepła i pogodna, toteż błony z okien powyjmowano. Biesiadnicy od razu więc usłyszeli gwar dobiegający z zewnątrz. Parskania koni mieszały się z...

Tym razem cel naszej podróży będzie tak oczywisty, że już bardziej się nie da. Wyjątkowo nie będziemy wyszukiwać miejsc nieznanych, których także w Krakowie przecież nie brakuje. Odwiedzimy te, które – jak nam się wydaje – świetnie znamy. Ale czy tak jest naprawdę? Jeśli w nowym roku postanowimy wejść na podróżnicze szlaki, to na początek centrum stolicy Małopolski będzie jak znalazł.

Leżący na południowo-wschodnich peryferiach Małopolski (około 50 kilometrów od Tarnowa) Biecz odwiedziliśmy już w „Podróżach na 102”. Było to ponad trzy lata temu, w pierwszym ich odcinku. Będzie więc nasza dzisiejsza wyprawa bardzo sentymentalna. Tym bardziej że to przecudne, klimatyczne miasteczko kumuluje wiele wspomnień i początków, wyjątkowych i szczególnych. Nie tylko z powodu wyśmienitych placków zbója Becza serwowanych w miejscowej restauracji i nie tylko przez piernikowe serca nawiązujące do jego i Bietki historii, które sprzedaje cukiernia na północnej pierzei rynku.

Niewielka dziś wieś o długim średniowiecznym rodowodzie, leży w województwie świętokrzyskim w gminie Chmielnik, około 100 kilometrów od Tarnowa. Kiedyś Piotrkowice były miasteczkiem, należały do Krasińskich, a później do Tarnowskich. O tutejszej parafii pisał Jan Długosz. To miejsce zdumiewające i oryginalnie piękne. A poza tym, jak to w ziemi świętokrzyskiej, skarbnica pamiątek i świadek ważnych wydarzeń sprzed wieków. Nad wsią zdecydowanie dominuje sanktuarium. A w nim…

Ten okrutnik Azja naprawdę zakochał się w Baśce. Ale ona miała swojego „małego Rycerza” i Azji nie chciała. Więc on, syn wielkiego wroga Polaków Tuhaj-beja, postanowił porwać hajduczka. Ale nie z Baśką takie numery! Dziewczyna co prawda drobna, lecz bronią władała świetnie. Więc kolbą pistoletu wybiła Azji oko, zmiażdżyła górną część nosa i nadwerężyła kość policzkową. Zabrała mu konia i uciekła. Wróciła do Chreptiowa, do dzielnego małżonka. A później dla niego pojechała do Kamieńca. Wspierała go do końca. Aż z Ketlingiem wysadzili się w twierdzy, bo Turkom jej oddać nie mogli. A Azja cóż, skończył na pal wbity.

Chęciny leżą około 110 kilometrów od Tarnowa. Dojedziemy tam przez Szczucin lub nieco krótszą trasą – przez most w Borusowej, łączący Małopolskę ze Świętokrzyskim. Zbudowany na skalnej grani wzgórza, na wysokości 306 metrów n.p.m., zamek należy do najbardziej znanych i chętnie odwiedzanych. Znacie to miejsce?

Łużna jest położona około 50 kilometrów od Tarnowa przy drodze wojewódzkiej nr 977, biegnącej przez Tuchów, Gromnik i Ciężkowice. Samo wzgórze jest dobrze widoczne z drogi wojewódzkiej nr 981, mniej więcej na wysokości Bobowej. Odległość niewielka, dojazd prosty, a wrażenia... sami zobaczcie.

Szalowa to niewielka wioska w powiecie gorlickim, więc niedaleko. Niewiele ponad 50 kilometrów od Tarnowa. Znana szerzej od czasów Długosza, który ją wzmiankował w drugiej połowie XVI wieku. Położona urokliwie, u stóp Beskidu Niskiego. Ale nie po ciszę, spokój i zieleń tym razem się tu wybieramy...

Królowa jest tylko jedna. Cieszy się wielkim szacunkiem. Jest pielęgnowana, karmiona i otaczana opieką. Jak to królowa. Jest ogromnie ważna. Produkowane przez nią feromony...

Niewielka wioska Kwiatoń, której pierwotna nazwa brzmiała Kwiatków, leży około 60 kilometrów od Tarnowa, przy głównej drodze na południe od Uścia Gorlickiego, w dolinie rzeki Zdyni. Zapraszamy na wycieczkę!

Zagroda Maziarska w Łosiu to miejsce niezwykłe. Jedno z tych, które dowodzą ciekawej, choć skomplikowanej historii naszych ziem. Naszych – bo Łosie od Tarnowa to zaledwie 75 kilometrów. A jest to ewenement na skalę – być może nawet – światową. Dzisiaj oddział gorlickiego muzeum, jednak miejsce dość szczególne, zarówno ze względu na niecodzienną przeszłość, jak i wciąż żywą historię ludzi, których bytność na tej ziemi zakończyła w roku 1947 akcja „Wisła”.